Visie op communicatie

De kern van communicatie is het bereiken van de ander. Daarmee is het geen doel, maar een middel. Voor organisaties wil dat zeggen dat de communicatie een verbinding moet leggen met de maatschappelijke en politieke omgeving. Daarbij zijn de oren en ogen de belangrijkste organen en niet – wat vaak wordt gedacht – de mond. Communicatie bij belangenbehartiging begint bij het zoeken naar verbinding. Pas daarna moet je gaan nadenken over argumenten om de ander te overtuigen.

Iedereen communiceert. Het is een automatisme. Maar daarmee ook een valkuil. Wil communicatie effectief zijn, is vaak een andere manier van kijken nodig. Met de ander als uitgangspunt. Dat klinkt als vanzelfsprekend, maar blijkt in de praktijk knap lastig. Het verschilt nogal of het algemeen publiek, specialistische stakeholders, de media of de politiek de doelgroep vormt. Effectiviteit is een combinatie van inzicht, gevoel en deskundigheid. Altijd gaat het om maatwerk. Met de juiste mix van inhoud, aanpak en uitvoering.

Iedere organisatie is afhankelijk van de buitenwereld. Om je doel te bereiken, is het noodzakelijk daarbij aan te sluiten. Dat lijkt gemakkelijker dan het is. Een externe blik kan daarbij helpen. Een buitenstaander stelt vragen waar je zelf aan voorbij gaat. Het denken van buiten moet vervolgens intern een vertaling krijgen. Ervaring met lastige besluitvormingsprocessen binnen organisaties is dan van grote waarde. Bij verenigingen gaat het om het samenspel tussen bestuur, vakspecialisten, de ledenkring en de externe relaties.

Voor een succesvolle positionering (en dus voor het bereiken van resultaat) zijn geloofwaardigheid en betrouwbaarheid essentieel. De samenleving eist dat organisaties open zijn en hun activiteiten kunnen uitleggen en rechtvaardigen. De maatschappelijke druk op organisaties zal verder toenemen. Je moet een goed verhaal hebben. Dat is wat anders dan mooie woorden. Doen wat je zegt en geen loze beloften doen. Eerlijk zeggen wat haalbaar is en wat niet. Zonder wederzijds vertrouwen kan een samenwerking niet tot bloei komen.

In onze communicatieve samenleving is een beeld snel gevormd. Perceptie is werkelijkheid, ook al zijn de feiten anders. Er wordt over je gesproken of geschreven. Een beeld bestrijden met feiten werkt vaak niet. Je kunt beelden wel bijstellen. Door communicatie strategisch in te zetten. Neem de regie. Ga zelf de dialoog aan. Maak duidelijk waar je voor staat, maar luister tegelijkertijd goed. Communiceer bewust en resultaatgericht. Handel naar wat je betoogt. Doe dat op het juiste moment, op de juiste toon en naar de juiste mensen.

Onderdelen van een effectieve communicatiestrategie zijn een goede analyse, duidelijke en realistische doelen, planmatige opzet, creatieve invalshoeken en niet in de laatste plaats gedegen uitwerking. Gedegen: niet zo’n modern woord. En toch van grote waarde. Want hoe mooi plannen en ideeën ook zijn, communicatie draait uiteindelijk om het vinden van de juiste middelen en de optimale uitvoering daarvan.